Het ene moment lijkt er niets aan de hand. De dagen worden langzaam langer en warmer, vogeltjes fluiten. De paashaas komt en gaat. Niets opmerkelijks (afgezien van die pandemie, maar hé…). Alles gaat zijn gangetje.
En dan opeens… ondraagbare pijnen en een lichaam dat je verraadt. Donkere vermoedens. Een rit naar het ziekenhuis. Chaos, gevolgd door de verhelderende diagnose: appendicitis, beter bekend als een blindedarmontsteking.
Wat doe je daaraan? Nou, je laat dat ontstoken wormvormig aanhangsel verwijderen.
Klinkt als een relatief simpele oplossing, toch? Je hoeft alleen door wat ongemak heen te bijten, maar uiteindelijk wordt je er wel beter van.
Dit is zeker waar, maar stiekem maakt het de ingreep niet minder impactvol. Dit werd mij zeer duidelijk in de weken na de operatie. Een wandeling naar de badkamer en weer terug voelde als het lopen van een marathon. Het lezen van enkele hoofdstukken in een boek was als een work-out. Dus, een groot gedeelte van de tijd keek ik vooral uit het raam om te verdwalen in mijn gedachten. Dat was minder inspannend…
Een van de observaties die ik gedurende deze herstelperiode maakte, was de volgende: eigenlijk zijn er best wat overeenkomsten tussen een blindedarmontsteking en een redigeerproces. Vergezocht? Misschien een beetje, maar niet buitensporig!
Bij praktisch elk type schrijfproces komt weleens het punt waarop je tot de conclusie komt dat iets wat je hebt geschreven het grotere verhaal niet (meer) ten goede komt. Hier is het welbekende schrijfadvies ‘kill your darlings’ voor in het leven geroepen. Vaak wordt dit geïnterpreteerd als een aansporing om als schrijver je favoriete karakters flink door de mangel te halen, maar het is breder toepasbaar. Het kan ook zijn dat het hele mooie passages betreft, vol symbolische proza, ingenieuze subplots en prachtige sfeerbeschrijvingen. Werk waar je met recht trots op bent.
Net zoals het wormvormig aanhangsel niet per se slecht is, geldt hetzelfde voor stukken tekst, scènes of hele verhaallijnen die we soms uit ons werk moeten schrappen. Meer dan eens is het probleem niet dat het werk (en daarmee onze eigen vaardigheden) van inferieure kwaliteit is. Het gaat erom dat het niet (meer) past bij waar het werk moet eindigen.
Was mijn blindedarm altijd een smet op mijn bestaan? Nee. Ik kan niet precies vertellen wat voor goeds het al die jaren voor me heeft gedaan, maar het heeft me in ieder geval tot hier gebracht. Als alles anders was gelopen, hadden we elkaar misschien zelfs tot het einde kunnen vergezellen. Helaas had het Lot iets anders in gedachten en ging het ontsteken. Mijn lichaam wilde het niet meer, dus het moest eruit. Niets aan te doen.
Redigeren kan pijnlijk zijn, vooral als dingen geschrapt moeten worden waar je ooit hard aan gewerkt hebt. Dat is oké. Wat echter belangrijk is om te onthouden, is het volgende: dat het weg moet, betekent niet dat het waardeloos was. Integendeel zou ik zelfs willen zeggen, want het heeft het werk en jouw vaardigheden gebracht tot waar ze nu zijn. Alleen daarom was het al van constructieve waarde, zelfs als de kwaliteit wel slecht was.
Schrijf en redigeer dus dapper verder, want het is de moeite en pijn waard. Echter, vermijd blindedarmontstekingen! Daar schiet je eigenlijk niets mee op…